NOTES

अष्टमः पाठः-विस्मृतभेदाः सन्तः

                    अष्टमः पाठः-विस्मृतभेदाः सन्तः

1)    एकवाक्येन उत्तरं लिखत 
१. सर्वेषां ऐक्यं केषां वाञ्छा भवति ?        =  सर्वेषां ऐक्यं पूर्वजमुनिजन-कविजनानां वाञ्छा भवति

२. हृदये कः विभेदः न भवेत् ?             =  हृदये भाषा-धन-मत-जाति विभेदः न भवेत

३. किं किं प्रलयं संयातु इति कवेः आशयः ?  =  घर्षण-लुण्ठन-वञ्चन-हननं प्रलयं संयातु इति कवेः                                               आशयः

४. हृदये कीदृशः भाव: लसेत् ?              =  हृदये सहोदरभाव: लसेत्
५. किमर्थं हस्तः प्रसरणीयः ?               =   दुःखितदीनजनान् उन्नेतुं हस्तः प्रसरणीयः


2)    रिक्तस्थानं पूरयत । 
१. सुखिनस्सर्वे सन्त्विति गानं तेषां --------------    =  बहुहृद्यम्

२. सुवर्णपुष्पां ---------- क्रष्ठुम् आयान्तु ।          =  पृथिवीमेतां

३. अनिलः सलिलम् अनलः सर्वं सर्वेषाम् ---------  =    एकम्


3)    लिङ्गविभक्तिवचनानि लिखत

१. वाञ्छा     = स्त्रीलिङ्गः       प्रथमाविभक्तिः            एकवचनम्

२. सुखिनः    = पुंलिङ्गः         प्रथमाविभक्तिः            बहुवचनम्

३. तेषाम्    =   पुंलिङ्गः        षष्ठीविभक्तिः             बहुवचनम्

४. मातुः     =  स्त्रीलिङ्गः       षष्ठीविभक्तिः             एकवचनम्


4)    लकारपुरुषवचनानि लिखत । 
१. कुर्वन्तु    =  लोट् लकारः          प्रथमपुरुषः        बहुवचनम्

२. प्रदहति   =  लट् लकारः           प्रथमपुरुषः        एकवचनम्

३. जहतु     =  लोट् लकारः          प्रथमपुरुषः        बहुवचनम्


5)    वाक्ये योजयत 
१. मत्वा     =  अहम् उत्तरं मत्वा वदामि                

२. हृदये     =  सर्वेषां हृदये देवः अस्ति 

३. सततम्   =  सैनिकाः सततं देशस्य रक्षणं कुर्वन्ति       

४. मा        =  असत्यं मा वदतु 


6)   पर्यायपदानि लिखत । 
१. धनम्     = वित्तम्                       २. हस्तः    = करः                        

३. अनिलः   =  वायुः                      ४. अनल:  = अग्निः


7)    सन्धिं विभज्य नाम लिखत । 
१. सन्त्विति          =    सन्तु         +      इति            =    यण् सन्धिः

२. आलस्यं हित्वा  =     आलस्यम्    +     हित्वा            =    अनुस्वारसन्धिः

३. भावापन्नाः       =     भाव         +      आपन्नाः        =    सवर्णदीर्घसन्धिः


8)    विरुद्धार्थकपदानि लिखत । 
१. भेदः    ×      अभेदः                  २. स्मरणम्   ×  विस्मरणम्            

३. ऐक्यम्   ×     अनैक्यम्                ४. निर्मलम्   ×  अनिर्मलम्


9)   अन्यलिङ्गपदानि लिखत ।

१. माता     - पिता                              २. सर्वे - सर्वाः                   

३. पूर्वजः    - पूर्वजा


Last modified: Friday, 18 June 2021, 1:35 AM